czwartek, 26 grudnia 2013

Uleczy czy nie? Jan 12,40; Mat. 13,15; Iz. 6,10

Chodzi o tekst z Ew. Jana 12,40, podobny jest w Ew. Mat. 13,15, a oba cytowane są z Izajasza 6,10. Nie zacytuję go, jak to zwykle robię, bo nie wiadomo, który przekład wybrać. Chodzi generalnie o tekst, w którym jest wymienione, że Bóg zatwardzi serca pewnych ludzi, zamknie ich oczy, żeby patrząc - nie widzieli, zamknie ich uszy, żeby słysząc - nie mogli usłuchać, żeby nie zrozumieli tego swoimi sercami, nie odwrócili się od tego, co robią (nie nawrócili się) i... No właśnie. Tutaj jedne przekłady mówią, żeby nie mogli być uleczeni, a inne mówią, że właśnie po to, by Bóg ich uleczył. Czym się sugerować?

Jan 12,40 - cytat z Iz. 6,10:
BG: abym je uzdrowił
BGU: żebym ich nie uzdrowił
BW: żebym ich nie uzdrowił
BT: ażebym ich uzdrowił
BP: żebym ich nie uzdrowił
KJV, przekład dosłowny: nie ... nawrócili się, a ja miałbym ich uzdrowić
New KJV, przekład dosłowny: że ja miałbym uzdrowić ich
norweski 2011: tak że będę miał możliwość wyleczenia ich (dosł.: "dostanę warunek, zostanie spełniony warunek", by uzdrowić ich)

Mat. 13,15 - ten sam cytat:
BG: a uzdrowiłbym je
BGU: żebym ich [nie] uzdrowił
BW: żebym ich nie uleczył
BT: abym ich uzdrowił
BP: abym ich nie uleczył
KJV, przekład dosłowny: a ja miałbym uzdrowić ich
NKJV, przekład dosłowny: tak że ja miałbym uzdrowić ich
norweski 2011: dokładnie tak samo, jak w Ew. Jana

Sęk w tym, że zarówno w grece, jak i angielskim i norweskim, nie ma czegoś takiego, jak podwójne przeczenie w zdaniu. Tak więc przykładowo przekład KJV brzmi: w żadnym czasie ... uzdrowię ich - o przeczeniu w polskim tłumaczeniu decyduje użycie angielskiego w "żadnym".

Izajasz 6,10 - to jest źródło:
BG: aby ... nie był uzdrowion - przetłumaczone wprost przeciwnie, niż w Nowym Testamencie
BGU: brak przekładu
BW: żeby ... nie ozdrowiał
BT: żeby ... nie był uzdrowiony
BP: uleczenia nie dozna
KJV: nie pozwól, żeby ... byli uzdrowieni - podobny brak podwójnego zaprzeczenia trochę miesza w ogólnym sensie zdania
norweski 2011, przekład dosłowny, oddaje tekst jeszcze ciekawiej:
uczyń serce tego ludu tłustym
zrób uszy ciężkimi
a oczy posklejaj razem
tak żeby nie mogli tymi oczami widzieć
nie mogli tymi uszami słyszeć
nie rozumieli tym sercem
i nie zawrócili
a zostali uleczeni


Jednak, jak widać, tylko polskie tłumaczenia mówią o tym, że Bóg zamknie serca tych ludzi, tak żeby ... nie mógł ich uleczyć, uzdrowić. Zarówno Stara Biblia Króla Jakuba (ang.), jej uwspółcześnienie jak i tłumaczenie norweskie mówią o tym, że wtedy Bóg będzie mógł ten lud uzdrowić (z wyjątkiem źródłowego tekstu w Iz. wg KJV - aczkolwiek tu pewny nie jestem). Norweskie sugeruje, że wtedy dopiero będzie miał możliwość, zostaną spełnione warunki na to, żeby Bóg mógł to zrobić. Co dokładnie sugeruje wersja anglojęzyczna - nie wiem. Moja znajomość angielskiego jest szczątkowa, podparta tłumaczami internetowymi i znajomością angielskiego mojej siostry, posługującej się tym językiem...

Z kolei polskie tłumaczenia w większości pisane są w oparciu o języki oryginalne (poza BGU, będącą unowocześnioną parafrazą Biblii Gdańskiej plus "kompilacją porównawczą" pozostałych tłumaczeń). I one, i Biblia Tysiąclecia oraz Biblia Gdańska - wszystkie tłumaczone z języków oryginalnych, różnią się drastycznie w swoim przekazie. Co się więc stało? Czyżby polscy tłumacze zamotali się w charakterystycznym dla języka polskiego, nie występującym chyba w żadnym innym języku, podwójnym zaprzeczeniu w zdaniu? (Przykład takiego podwójnego zaprzeczenia: "NIE stało się NIC". Takie samo zdanie w angielskim lub norweskim, tłumaczone dosłownie, wyglądałoby tak: "Stało się NIC" albo "NIE stało się COŚ").

Tak czy siak, wygląda na to, że Bóg już w Ks. Izajasza mówi, że uzdrowi tych ludzi. I będę trzymał się tej właśnie wersji (w przeciwieństwie do tej z "nie uzdrowi"), bo przemawia za nią także logika. Zresztą parę rozdziałów wstecz w Ewangelii Jana Jezus sam powiedział, że śmierć Łazarza nastąpiła po to, by można było na nim pokazać potęgę mocy Boga. Oba te tematy współgrają ze sobą. 


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz